Anand terecht kampioen, Kramnik gebroken

Nadat Kramnik in partij 10 karakter toonde door Anand in een rommelige blufpartij de weg te laten kwijtraken, gaf hij zich in partij 11 definitief gewonnen door na 24 zetten zelf remise aan te bieden. Zo hielden de heren zich keurig aan mijn voorspelling: 6½-4½. Anand toonde zich in alle opzichten superieur aan zijn voorganger, dus verrassend genoeg ook in de onderdelen voorbereiding en positiespel. Kramnik gaf de match waarschijnlijk mentaal op toen hij partij 9 niet wist te winnen, ondanks de overwinning die hierop volgde. Uit die 9e partij, de enige waarin Anand flink op de pijnbank werd gelegd, heb ik twee momenten gekozen die symbolisch zijn voor de hele match.

Anand heeft zojuist 11.Td1 gespeeld. In de persconferentie na afloop zei Kramnik over deze zet iets zeer opvallends: "11.Td1 is niet de beste zet wegens 11...Ph5. Ik speelde echter 11...Lb4 omdat ik zijn voorbereiding wilde ontlopen. Ik word er namelijk moe van om na de opening met 1½ uur tijdsachterstand tegen een slechtere stelling aan te moeten kijken". Kramnik geeft hier dus toe dat Anand veel beter is voorbereid dan hijzelf. Bewust mindere zetten doen alleen om uit de voorbereiding te geraken, staat op dit niveau natuurlijk gelijk met mentaal opgeven.

Na allerlei verwikkelingen stond het zo:

Kramnik speelde hier in lichte tijdnood 35...Dc7. De bekentenis die hij na afloop deed zouden de meesten van ons in de post-mortem niet durven doen: "Ik dacht een volle minuut na over 35...f4, toen pas zag ik dat hierop mat in 1 volgt!" Niet alleen is dit het bewijs van een schrijnend gebrek aan vorm, ook zeg je dit natuurlijk alleen als je al stiekem afscheid hebt genomen van de titel.

Ik vond deze twee momenten kenmerkend voor het spel van Kramnik de afgelopen weken. Ik ben benieuwd of we hem ooit nog op volle kracht terug zullen zien, hij zou niet de eerste zijn die na een desastreuze match nooit meer de oude is geworden...

Niemand zal problemen hebben met Anand als wereldkampioen, zowel als persoon en als schaker is het een champ waarop we in onze sport trots kunnen zijn. In India zal hij nu zeker de godenstatus hebben bereikt, onderschat dit niet, zijn populariteit was al immens en niet te vergelijken met de aandacht die bv een Timman zou krijgen bij een WK-titel.

Tenslotte: een WK-match Anand-Topalov is zeker iets om weer verlekkerd naar uit te kijken!

Weet Kramnik ook eens hoe dat voelt...

Niet iedere toeschouwer hoefde 35 euro neer te tellen voor een toegangskaartje voor de speelzaal...

In partij 6 kwam Kramnik na een pionoffer dat volgens mij een onzinnige slag in de lucht was, in zo'n stelling terecht die we allemaal wel eens hebben: je hebt constant het gevoel dat je gaat verliezen, maar het is nog te vroeg om op te geven. Anand gaf een masterclass "afmaken voor gevorderden" en tikte zijn tegenstander volledig zoek. Na 6 partijen 3 punten achter, Kramnik zal blij zijn als het voorbij is. Ik heb het even nagekeken, gemiddeld (snel- en rapidschaak niet meegeteld) verliest hij 3 partijen per jaar(!), 1 met wit en 2 met zwart. Nu dus 3 binnen 1 week, een geheel nieuwe ervaring. Weet hij ook eens hoe dat voelt. 

Anand houdt zich om begrijpelijke redenen, it ain't over till it's over, redelijk op de vlakte al kon hij op de laatste persconferentie een brede grijns niet onderdrukken. Vlak voor de match was hij nog wel zeer uitgesproken in een uiterst boeiend interview met het toonaangevende blad "der Spiegel". Hieruit heb ik de meest interessante uitlatingen vrij vertaald:

• Over de voorbereiding: "Als je me een stelling laat zien uit 1 van Kramniks duizenden gespeelde partijen, zal ik met 90% zekerheid de bijbehorende partij weten."
• en: "Sinds april heb ik Kramnik 10 uur per dag bestudeerd."
• Over niet-schaaktechnische aspecten: "Emoties zijn de beslissende factor. Schaken is deels acteren. Aan de gezichten kun je niets meer aflezen, behalve bij Kasparov, dat is een open boek. Ik probeer uit de ademhaling van mijn tegenstander op te maken of hij gespannen is."
• Over ontspannen tijdens de match: "Ik kijk het liefst naar Hitchcock films ter ontspanning."
• Over zijn ontmoeting met Fischer in Reykjavik: "Hij wilde naar MacDonald. In een park analyseerden we enkele Karpov-Kortchnoi partijen uit 1974. Fischer probeerde me ervan te overtuigen dat al die partijen van tevoren waren bedacht. Hij kon me niet overtuigen."
• Over Magnus Carlsen: "Vroeg of laat wordt hij wereldkampioen. Ik mag hem wel, net als ik houdt hij van Monty Python. Of hij mijn secondant is? Misschien. Laat Kramnik maar uitzoeken of het waar is."

Name

Nat.

Rtg

G01 14/10

G02 15/10

G03 17/10

G04 18/10

G05 20/10

G06 21/10

G07 23/10

G08 24/10

G09 26/10

G10 27/10

G11 29/10

G12 31/10

Anand

IND

2783

½

½

1

½

1

1

4½

Kramnik

RUS

2772

½

½

0

½

0

0

1½

Brekend nieuws: Anand Wereldkampioen!

Kramniks secondantenteam kan beter dekking zoeken, want zojuist (= maandagavond 18.00 uur)  is zijn normaal zo solide Slavisch-met-wit door Anand definitief naar de prullenbak verwezen. Op zet 16 week Kramnik af van zijn zo desastreus verlopen vorige witpartij. Nou, nu verging het hem nog slechter. In de diagramstelling begaat hij in een reeds dubieuze positie een blunder die hem vrijwel zeker de titel gaat kosten.

29.Pxd4??

Fritz heeft er even voor nodig om te zien waarom dit verliest, maar op topniveau mag 7 vrijwel geforceerde zetten vooruit zien toch geen probleem zijn. Tijdnood is ook geen excuus, Kramnik had hier nog een kwartier.

29...Dxd4 30.Td1 Pf6 31.Txd4 Pxg4 32.Td7+ Kf6 33.Txb7 Tc1+ 34.Lf1

34...Pe3!

Ben benieuwd of Kramnik hier nog net zo onbewogen keek als normaal...

35.fxe3 fxe3

en opgegeven want tegen e3-e2xf1 is niks meer te doen: 0-1

Tweemaal achtereen verliezen met wit (vóór de match had Kramnik nog nooit met wit verloren van Anand!), Anand heeft nog 3 punten nodig met nog 4x wit en 3x zwart, gefeliciteerd Vishy! 

Kramnik verliest op z'n Anands

Na een voorzichtig begin is de titanenstrijd dan toch echt losgebarsten. In partij 3 ging Kramnik na Anands nieuwtje 17...Tg4 maar liefst 40 minuten in de denktank. Hij kwam met een Anand-achtige zet: 

18.Lf4!? 

Op de persconferentie werd Kramnik gevraagd welke alternatieve zetten hij had overwogen. Kramnik wilde hierop geen antwoord geven, deze stelling kan immers later in de match nogmaals op bord komen!

Na 18...Lxf4 19.Pxd4 was het de beurt aan Vishy om er 30 minuten in te steken. Hij overdacht vele mogelijkheden en speelde uiteindelijk het ook door Fritz gekozen 19...h5. Zoals we in Arthur's rapport hebben kunnen zien kan Anand rekenen als de beste, hij speelde dan ook vele Fritz-zetten achter elkaar, en dat in zo'n vlijmscherpe stelling. Hij offerde zijn stuk terug, zette zijn koning veilig op h6 en toen was het tijd voor de tegenaanval. 

Wits koning krijgt het steeds benauwder (rokeren mag niet meer) en in opkomende tijdnood begaat Kramnik, geen specialist in dit soort stellingen, de beslissende fout.

29.Ta3?

Wits laatste kans was 29.Td1 om daarna de koning te laten vluchten naar c1, maar ook dan staat zwart beter. Nu krijgt hij geen kans meer, Anand maakt het hard af:

29...Tg1+ 30.Kd2 Dd4+ 31.Kc2 Lg4 32.f3 Lf5+

33.Ld3

Ook na 33.Kb3 Tc1 en 33.Td3 Lxd3+ 34.Lxd3 Dxa4+ wint zwart.

33...Lh3(?)

Meteen afgelopen is 33...Lxd3+ 34.Txd3 Dc4+. Het vraagteken staat tussen haakjes omdat de gespeelde zet weliswaar niet de beste is, maar Anand had hier alles tot het einde uitgerekend!

34.a5 Tg2 35.a6 Txe2+ 36.Lxe2 Lf5+

en toen wit na nog een zooi schaakjes f3 dreigde te verliezen met schaak, waarna zwart altijd Le4 heeft om a8 te dekken, gaf Kramnik maar op. Schitterende partij! Het ultra-scherpe antwoord van Kramnik op Anands nieuwtje kwam als een boemerang terug in zijn gezicht.

In de vierde partij namen beide heren zoals verwacht weinig risico, Anand probeerde nog even tegen zwarts geïsoleerde d-pion te spelen maar toen Kramnik d5-d4 kon spelen en deze geruild werd nam Anand remise aan.

Name

Nat.

Rtg

G01 14/10

G02 15/10

G03 17/10

G04 18/10

G05 20/10

G06 21/10

G07 23/10

G08 24/10

G09 26/10

G10 27/10

G11 29/10

G12 31/10

Anand

IND

2783

½

½

1

½

2½

Kramnik

RUS

2772

½

½

0

½

1½

Anand en Kramnik op rapport bij meester Arthur

De kop is eraf, met een niet zo boeiende, gevolgd door een naar mijn mening zeer boeiende remise. Het is interessant om te zien hoe men elkaar op "eigen" terrein probeert te houden. Kramnik speelde in partij 1 een afruil-slavisch om op een miniem voordeeltje te kunnen spelen, wat overigens door Anand simpel werd geneutraliseerd. Anand verraste in zijn eerste witpartij met 1.d4 en nog verrassender 4.f3 in de Nimzo. Hij gaat duidelijk voor open stellingen, met meer dynamiek. Hij kreeg - logisch in de Nimzo - het loperpaar en Kramnik moest een pion geven om uit de passiviteit te komen. In de diagramstelling heeft Kramnik zojuist 32...Td4 gespeeld en remise aangeboden. Anand had zeer tegen zijn gewoonte in nog maar 3 minuten, en  verbruikte daarvan 30 seconden om te concluderen dat het te vroeg in de match was voor risico's. De enige zet om voordeel te houden is 33.c5, maar het pluspionnetje weegt niet op tegen de zeer actieve zwarte stukken, terwijl die van wit voorlopig nog behoorlijk in de knoop zitten. Niet alleen voor Nimzo-spelers is deze partij de moeite van het naspelen zeker waard!
Tot slot wil ik u een analyse van de twee heren niet onthouden, want gemaakt door iemand die het weten kan: Arthur Yusupov beoordeelde beiden op allerlei schaakaspecten. Hier zijn rapportcijfers:

Opening:			9	10
Tactics:			10	8
Calculation of variations:			10	9
Attack:			10	7
Defence:			9	9
Positional game:			9	10
Strategy:			8	9
Endgame technique:			8	10

Met zo'n rapport kun je thuiskomen! Geef jezelf cijfers op deze gebieden en je kunt gericht gaan werken aan je zwakke punten. Arthur zegt er nog wel bij dat in een WK-match nog veel meer dingen spelen zoals wie heeft de beste secondanten, de betere conditie, de sterkste zenuwen en last but not least het immer ongrijpbare begrip "vorm".

Anand ½ ½

Kramnik ½ ½

De match van de eeuw gaat beginnen!

Dinsdag 14 oktober om 15.00 uur begint ie dan eindelijk: Anand-Kramnik. Of het de match van de eeuw wordt weten we natuurlijk pas over 92 jaar, maar een kanshebber is het zeker. Na afloop hebben we in ieder geval weer een "undisputed" wereldkampioen. Zelfs Kasparov zal het daar mee eens zijn, en Fischer kan er niet meer doorheen schreeuwen. Alleen Shirov heeft nog recht van klagen, hij versloeg immers ooit Kramnik overtuigend maar werd om sponsortechnische redenen(!) toch gepasseerd voor de WK-match tegen Gary, men achtte hem te kansloos om er een interessante match van te kunnen maken. Daar is nu geen sprake van. Anand is op de toppen van zijn kunnen, en naar de botsing tussen totaal verschillende speelstijlen kijkt iedere liefhebber halsreikend uit. Reden genoeg om ook op deze blog veel aandacht aan deze clash te besteden.

Ik heb de spelregels van deze match eens bestudeerd op de officiële site. Er worden 12 partijen gespeeld in 18 dagen, speeltempo 40 in 2, dan 20 in 1, tenslotte een kwartier erbij en 15 seconden per zet (vanaf zet 61) zodat Anand Kramnik niet door de vlag kan jagen. Een vreemde regel is dat de kleuren vanaf partij 7 worden verwisseld, wat betekent dat de spelers in partij 6 en 7 met dezelfde kleur spelen. De zin hiervan ontgaat me. Wie 6½ punt haalt is dus wereldkampioen en eventuele overige partijen zullen dan niet meer gespeeld worden. Bij 6-6 gaan ze 4 partijen rapid spelen, 25 minuten pp en 10 seconden per zet. Is het dan nog gelijk, dan gaan we vluggeren, 2x 5-minuten, ook met 10 sec./zet. Valt ook hier geen beslissing, dan gaat het WK beslist worden in een sudden-death snelschaakpartijtje! Dit is ook wel eens toegepast in "onze" coppa, soms is er veel verwarring over hoe dit werkt. Voor eens en altijd: loten, wie de loting wint bepaalt de kleur, wit krijgt 6 minuten, zwart 5, bij remise wordt zwart uitgeroepen tot winnaar.

Dan worden de regels wat vreemder, zeker voor een match op het hoogste niveau. Wat dacht u van deze:

• noteren is niet verplicht! Wil een speler remise claimen, dan moet hij zijn volgende zet op het notatieformulier van de arbiter schrijven...
• als pas na 10 zetten blijkt dat de beginstelling illegaal was(!) mag niet meer opnieuw worden begonnen!! Totaal krankzinnige regel natuurlijk, ik denk niet dat de heren het niet zou opvallen indien dame en koning verwisseld zijn. Het wordt echter nog gekker: "Indien koning en dame zijn verwisseld, is rokeren met de koning niet toegestaan". Ok, dus rokeren met de dame wel dan? Als je onzinnige regels opneemt doe het dan wel correct!
• Wat verder opvalt is dat het reglement uitvoerig uiteenzet dat de FIDE president mag reizen, de duurste kamer mag boeken enzovoorts, op kosten van de FIDE.

Check dus deze blog regelmatig voor het laatste nieuws over Anand-Kramnik en natuurlijk absurde feitjes die je alleen kunt vinden op Ikstondgewonnen!

En oh ja Ikstondgewonnen voorspelt: Anand-Kramnik 6½-4½

Rare snuiters die paarden

Matgeven is altijd leuk, maar met een paard nog wel het leukst. Een dubbele matdreiging met een paard komt volgens mij niet zo vaak voor (toch Tim Krabbé?), hierom en op veler verzoek laat ik het slot zien van mijn partij in de 1e ronde KNSB, tegen DD.

Happel-Plas

36.Pxf7?? 

Dit paard raakt ingesloten, maar daar speelde ik niet eens op.

36...h5

Lijkt de pion te redden, maar hier zat meer achter. Wit had niets in de gaten.

37.e4?

Hij wil waarschijnlijk naar f5 met zijn paard, maar dat lukt niet meer. 37.Pxe5 was nog de beste optie, maar dat staat gelijk met opgave.

37...Tg4!

Opeens dreigt er 38...Pg1 mat! Dat is alleen te pareren met 

38.Tc1

maar na 

38...Ke7 39.Ph6 

springt mijn paard de andere kant op: 

39...Pg5 mat!

Wat ook niet vaak voorkomt is eeuwig schaak met een paard. In mijn eerstvolgende partij, tegen Tromp, had ik in de volgende stelling nog een minuut of 3.

Tromp-Plas

Ik had sterk het gevoel dat er ergens een mat in moest zitten en besloot vrijwel al mijn tijd ernaar te zoeken, ik kon immers altijd nog eeuwig schaak geven. De variant waar ik het langst naar keek was 50...Pa2++ 51.Kd1 (51.Kb1 Tc1 mat) Txh2 maar na 52.Db8 wat mijn toren pent zag ik het niet meer. Ik gaf dus maar eeuwig schaak met mijn paard: 50...Pa2+ 51.Kd1 Pc3+ remise. Leuk, maar er zat wel degelijk winst in na de zojuist genoemde variant: na 52.Db8 wint zwart met 52...Pc3+ 53.Ke1 Pd5!

Deze laatste zet had ik gemist in de vooruitberekening. Er dreigt 54...Kd4 en 55...Tc1 mat. 55.Kd1 helpt niet wegens 55...Pe3+, en wit heeft ook geen eeuwig schaak. Als de zwarte koning op e3 komt dreigt er zelfs ook nog Th1 mat. Makkelijk te vinden is het allemaal niet, zeker niet aan het einde van een lange vrijdagavond met nog maar enkele minuten op de klok. Een gepaste straf voor het missen van enkele opgelegde kansen eerder op de avond!

In space no one can hear you move...

Na de legendarische wedstrijden Plas-World en Wim-World is er nu.. Space-World! De Canadese astronaut Greg Chamitoff verveelt zich blijkbaar af en toe tijdens zijn maandenlange verblijven op een ruimtestation, 300 kilometer boven de aarde. Hij nam een schaakbord mee, plakte de stukken vast met klittenband tegen de gewichtloosheid en versloeg aardse "Control Centers" verspreid over alle continenten. Dan de gehele mensheid maar uitgedaagd. Om het simpel te houden doet een schoolschaakkampioensklasje bij iedere stelling een voorselectie van 4 mogelijke zetten. Uit die 4 wordt gekozen middels meeste stemmen gelden. De partij is net begonnen, Greg heeft de sterkst mogelijke openingszet gespeeld. Klik hierrrr om te volgen of de aarde de rest van het heelal van zich af zal weten te houden!

De meest onlogische is toch logisch

Soms blijft een stelling uren, nee dagen in je hoofd zitten. Zo niet-spannend als de opgave is, wit maakt remise, zo briljant in zijn eenvoud was de oplossing die ik al snel spiekte. Normaal hou ik niet van oppositie voeren, lekker makkelijk alleen maar reageren op andermans plannen, maar in pionneneindspelen leidt de oppositie vaak tot mooie dingen. De oppositie-regel ga ik hier niet uitleggen, zou bekend moeten zijn. Je denkt als eerste aan 1.Kf1, zal wel een addertje onder het gras zitten zoals zo vaak bij studies. Inderdaad verliest dit: 1...Kd2 2.Kf2 Kd3 en omdat wits eigen pion in de weg staat moet hij de oppositie opgeven en verliest.

De zet waar je als simpele schaker het laatst naar kijkt is uiteindelijk de meest logische:

1.Kh1!!

Dit heet verre oppositie. De grap is dat wit nu wel mee kan lopen naar boven: 1...Kd2 2.Kh2! Kd3 3.Kh3! en wat zwart ook probeert, wit houdt altijd oppositie, bv. 3...Kd4 4.Kg4 Ke3 5.Kg3. Probeer zelf andere zwarte zetten en wits reacties uit.

Een werkelijk briljant, eenvoudig, leerzaam probleem, stammend uit de 19e eeuw!

De ongeschreven regels geschreven (4)

Astengo - van der Plas, Imperia 2008

De klassiekers onder de ongeschreven regels zijn die betreffende het remise-aanbod. Hoe vaak mag je remise aanbieden, is het onsportief dit te doen in duidelijk verloren stelling, enzovoorts. In deze aflevering wil ik het hebben over het aanbieden van remise met de vlag op vallen. Er schijnt een hardnekkig misverstand te zijn dat als je tegenstander remise aanbiedt in betere stelling omdat hij geen tijd meer heeft om deze in winst om te zetten, je dit dan niet zou mogen weigeren. Kortom, de speler die aan de winnende hand is heeft altijd de remise achter de hand. Ook ik ben wel eens geconfronteerd met een speler die in betere stelling remise aanbiedt, en je dan vol (gespeelde?) verbazing aankijkt als je dit niet onmiddellijk accepteert.

Ik heb dit altijd grote onzin gevonden. Het getuigt van een ongekende arrogantie als je ervan uit gaat dat een remise-aanbod alleen maar geaccepteerd, en niet geweigerd mag worden. Als je jezelf in gigantische tijdnood brengt loop je het risico op een vlag-nederlaag, kan me niet schelen hoe gewonnen je staat.

Een treffend voorbeeld. In bovenstaande stelling had ik al op zet 14 op kunnen geven. Ik speelde alleen maar door omdat mijn tegenstander een weifelende indruk maakte, en steeds langer ging nadenken. Hij moest hier nog 8 zetten in nog maar zo'n 10 seconden, nou dan speel ik dus iedere stelling tegen iedere tegenstander door. Er kwam 33.Df6?, waar 33.Pf7 spoedig op mat zou uitlopen. Stel dat hij hier remise had aangeboden (deed ie niet), moet ik dat dan aannemen? Ik had de partij twee uur eerder al verloren, dus het was ook mentaal geen probleem om alles of niets te spelen. Bovendien zag ik een truc om nog meer verwarring te stichten bij mijn toch al lijkbleke tegenstander:

33...Db6+ 34.Kh1 Txd7 35.exd7 Te1+ 36.Txe1 Dxf6

en terwijl hij zich kapotschrok van de variant 37.Te8+ Kg7 38.d8D?? Da1+ en mat, viel zijn vlag. Zoals Donner al zei, onterechte overwinningen smaken het lekkerst. In de diagramstelling staat wit nog steeds straal gewonnen, na bv. 37.h4! is zwart uitgetruct, maar vind dat maar eens binnen 4 seconden!

Conclusie: hier kan de ongeschreven regel simpel verwijzen naar de geschreven, die - vrij vertaald - zegt:

"zolang je niet alleen maar zetten herhaalt om zodoende de tegenstander door de vlag te jagen, is het te allen tijde toegestaan om op de tijdnood van de tegenstander te spelen, ongeacht hoe gewonnen of verloren (of remise!) de stelling op bord is"

Ongeschreven regel 3

Ongeschreven regel 2

Ongeschreven regel 1