25 november 2007

Legendarische stellingen (1) toegift

In de vorige aflevering zagen we Velimirovic opgeven tegen Timman in de volgende stelling:


De Koning van de schaakstukjes Jan-Hein Donner (wat zou zijn blog veel bekijks trekken!) vertelde in Schaakbulletin 144 een mooie anekdote over de wekenlange analysegekte rond deze partij:
"Het toernooi was al afgelopen, toen ik de week daarop nog werd opgebeld door een man, die duidelijk aan wanhoop ten prooi was. Hij had ontdekt, dat het toch remise was! 'U moet mij helpen meneer, ik word er gek van. Kan ik U niet even spreken, ik zit nog geen tien minuten bij U vandaan'. Dan moest hij maar langskomen, vond ik, en twee minuten later stond hij hijgend op de stoep.
'Welke stelling wilt U hebben'.
'Geef maar de stand, waarin die Joegoslaaf opgaf'. (zie diagram)
Ik zette het op en hij begon de stukken te verschuiven. Ke3, Txa3, Lxa3, Kxa3, Kd4, Kb4, met z'n tweeën in dribbelpasjes omhoog tot ze op b7 en d7 stonden.


'Zo stond het in de krant', zei hij, tot het uiterste gespannen. Na mijn instemmende knik, plaatste hij daarop de zwarte koning ferm terug naar d6 en keek mij triomfantelijk aan. 'Daar heeft niemand aan gedacht, aha!'

Ik deed a2-a4.

In zichtbare verwarring keek de aankomende theoreticus naar het bordje, vervolgens naar mij en toen weer naar het bord. Het duurde seconden voor het tot hem doordrong. 'Daar heb ik niet aan gedacht', stamelde hij, 'natuurlijk, ook op het eind mag zo'n pion nog altijd twee stappen vooruit!'. 'Ziet U', zei hij even later, rustiger nu, zonder de zenuwslopende verantwoordelijkheid van zijn ontdekking, 'ik kom eigenlijk nooit tot een eindspel en daarom heb ik er niet aan gedacht. Maar dank U meneer, nu kan ik weer slapen'."

Beter kan de hype die destijds rond deze legendarische stelling bestond, niet worden omschreven. Het geeft ook goed weer, hoe moeilijk amateurschakers het konden hebben zonder de nu vanzelfsprekende hulp van schaakprogramma's...