Een steekproef wees uit dat deze legendarische stelling een generatiekloof aan het licht bracht. De 40- schakers hadden geen flauw idee wat er zo legendarisch aan deze stelling was. De 40+ers riepen vrijwel meteen Timman-Velimirovic! en dat klopt, dit was de afgebroken stelling uit het interzone toernooi in Rio de Janeiro, 1979. Het is misschien wel de meest geanalyseerde stelling ooit in Nederland. De 40 minners moeten zich een internet- en Fritz-loze wereld proberen voor te stellen. Afgebroken partijen waren in die tijd heel normaal, wel bijzonder was dat Veli er toen zoveel had dat de hervatting van deze pas een week later(!!) op het programma stond. Dat gaf alle kranten ruim de tijd om de stelling af te drukken, en alle analisten gaven uitgebreid hun mening. Zo hield Donner in de Volkskrant het op winst voor Jan, Orbaan in het NRC zei remise. In kroegen en op schaakclubs zocht heel schakend Nederland naar de winst. Uiteindelijk zal wit een keer op a3 moeten offeren (mat lukt niet) en het gaat erom of de zwarte koning dan ver genoeg staat om deze te kunnen afhouden van de sleutelvelden b7 en b8.
Velimirovic dacht zeker te weten dat het remise was, zoals hij Timman meteen na het afbreken liet weten. Hij had zelfs bewust naar deze stelling afgewikkeld! Als reden gaf hij een partij Botwinnik-Flohr waarbij wit hetzelfde eindspel vergeefs had proberen te winnen. En als het Botwinnik niet lukt... Dit kwam Timman niet bekend voor, wat hij Cruijffiaans verwoordde: "Ik zou geen partij van Botwinnik weten die ik niet ken". Zonder eindspel-databases waren Jan en zijn secondant, niemand minder dan Ulf Andersson, aangewezen op eigen inzichten en de toen beroemde eindspeldeeltjes van Cheron. In het enige deel dat Jan in zijn koffer had zitten, stond exact de afgebroken stelling! Wie het ongelofelijke niet gelooft kan dit checken bij Jaco, die deze serie ongelezen in de kast heeft staan, zie deel I, pagina 323. Volgens Cheron was het gewonnen, echter niet binnen 50 zetten (zonder slag- of pionzet)! Ik laat Jan nu even aan het woord (bron: Schaakbulletin):
"Onmiddellijk spoedde ik me met Cheron in de hand naar Ulfs appartement, schudde hem ruw wakker en duwde hem het boek onder de neus. Ulf was niet eens verbouwereerd. Hij had die nacht niet stilgezeten. De zettenreeks die hij vond, zonder dat hij het boek ook maar gezien had, is veel sneller dan wat Cheron aangeeft. Nog steeds echter zou het 60 zetten duren! (...) Daarna begon ons echte analysewerk. Het had iets heel spannends. Onwillekeurig kwam de associatie met de reis van 80 dagen om de wereld bij me op. In 50 zetten rond het schaakbord, om tenslotte het kleinood op a3 te nemen en de vijandelijke koning af te houden, het moest lukken."
Ik zal de lezer de pagina's lange analyses besparen, en om een toch al lang verhaal niet nog langer te maken: 39 zetten nadat voor het laatst iets was geslagen, stond het zo:
Zwart aan zet gaf op, de koning kan niet naar de d-lijn wegens Td8, en na Txa3 Lxa3 Kxa3 promoveert de a-pion. Velimirovic koos niet altijd de taaiste verdediging, maar volgens Timman en Andersson lukt het altijd binnen maximaal 43 zetten. Da's nog eens hard werken voor een half punt extra!
Volgende keer nog een toegift, waarin een amateurschaker wanhopig contact zocht met Donner omdat hij zelfs in de eindstelling nog een remiseweg zag voor zwart!
