Alvorens iedereen weer zijn nachtrust te gunnen door de juiste oplossingen te geven, eerst de eindstand van de Ikstondgewonnen Kerstquiz 2007:
1. Arrian Rutten, 14½ uit maximaal 15 punten! Hij verdient het prachtige klassieke schaakboek "Wereldkampioenschap Schaken 1948" van Max Euwe, zodat hij voortaan ook kan antwoorden op vragen als "Hoeveel zetten speelde Euwe in dit toernooi (754) en hoe weinig punten scoorde hij daarmee (4 uit 20).
2. Joost van Rosmalen, 14 punten. Gemakzucht bij 13 en 14 deden hem de das om, wel voor de kerst al ingestuurd!
3. Paul Batenburg, 12½. Tussen (schaak) ontwikkelingswerk in Brazilië door en wel winnaar qua aantal nagestuurde correcties.
4. Arjon Severijnen, 12. Winnaar van de niet-RSR-ers dus, die bij sommige vragen duidelijk in het nadeel waren. En zo hoort het ook.
5. Wim Koster, 12. Evenveel punten als Arjon maar hij zal er geen moeite mee hebben om een niet-lid voorrang te verlenen. Veel belangrijker is natuurlijk te eindigen boven de drager van de rode lantaarn!
6. Paul Tromp, 9½. Stuurt altijd zijn antwoorden per kerende post, zo snel dat er nog een foutje in de vraagstelling kon worden gecorrigeerd voordat het grote publiek de quiz had gezien. Eiste hiervoor een bonuspunt en dat is hem gegund, want hij kon iedere meevaller gebruiken.
7. Robin Reynaert, 9. Schakelde zelfs een IM in (toegestaan) en ging een avondje aan de drank (af te raden maar toegestaan), onbekend is of dit meer of minder punten heeft opgeleverd.
8. Richard Vedder, 7½. Hoogste rating-deelnemer bewees dat dit geen voordeel was in deze quiz, wat ook de bedoeling was.
9. Jaco Koster, 5. Het levende bewijs dat Googelaars gelukkig geen garantie voor succes zijn.
En dan nu de juiste antwoorden, waarbij geldt: corresponderen over de oplossingen is mogelijk, maar zinloos!
1. Wie kreeg het voor elkaar om zowel Grootmeester te worden, en tevens voetbal international?
Inkomertje. Iedereen wist of Googelde dat deze unieke prestatie is geleverd door de Noor Simen Agdestein.
2. Over welke schaker is een biografie verschenen met als titel "It's only me"?
Jaco kwam eerst met het verrassende "Melissa Etheridge" op de proppen, die echter niet bekend staat om haar kwaliteiten op de 64 velden. Doorgoogelen levert het correcte antwoord op: Tony Miles. Logisch nadenken had ook gekund, want zoals Arrian opmerkte (geen bonuspunt) zijn de titel en de naam anagrammen van elkaar! 100% score voor iedereen tot nu toe.
3. Welke beroemde grootmeester haalde in onderstaande stelling de wedstrijdleider erbij, en om welke reden?
Voor het eerst werd een beroep gedaan op parate (schaak)kennis, zodat de echte Googelaars zoals Jaco moesten passen. Verder wist iedereen (of kon raden) dat wit even niet meer wist of je mocht rokeren als je toren staat aangevallen. Maar liefst 7 deelnemers wisten dat het niemand minder dan Viktor Kortsjnoi was die, zoals 1 deelnemer het treffend omschreef, blij mocht zijn dat Jan de Graaf geen WL was. Hij rokeerde dus en tegenstander Karpov(!) gaf enkele zetten later op.
4. Geef de eerste 6 zetten van wit en zwart van de Frankenstein-Dracula variant.
Door iedereen juist Gegoogeld dan wel parate kennis: de bizarre zettenreeks 1.e4 e5 2.Pc3 Pf6 3.Lc4 Pxe4 4.Dh5 Pd6 5.Lb3 Pc6 6.Pb5 g6 kreeg de bijbehorende bizarre naam. Voor alle subtiele details van deze monsteropening verwijs ik naar kenner Oscar van Veen.
5. Welke schaker kan het volgende schakers curriculum vitae overleggen:
1968-1969, 1971-1973 en 1974-1976: LSG
1978-1980: Philidor/Leiden
1982-1983: Steinitz
1985-1986: Volmac
1986-1989: Charlois Europoort
1991-1992 en 1999-heden: RSR Ivoren Toren
Voor het eerst waren niet-RSR-ers in het nadeel, zodat namen als Ed van Doorn en Wil Sparreboom voorbij kwamen. Deze lange carriére behoort echter niemand anders toe dan Peter Torczynski (bedankt voor de aangeleverde info). Kwalijke zaak dat 1 mede-RSR-er dit niet wist!
6. Uit welke film is onderstaande stelling afkomstig?
Weer een voordeeltje voor de RSR-ers, dit heeft ooit in de Schakelaar gestaan. De film is "The Luzhin Defence" naar het boek van Nabokov. De door 1 deelnemer genoemde en in de film ook uitgevoerde winnende combi (geen bonuspunt) is mooi: 1...Th3!! 2.gxh3 h6+ 3.Kh4 Lf2 mat.
7. Welke ex-wereldkampioen boksen is een groot schaakliefhebber met een geschatte rating van 2000?
Op 2 na wist men dat het hier om Lennox Lewis gaat. Of zijn geschatte rating mede gebaseerd is op wellicht enige voorzichtigheid bij zijn tegenstanders is niet bekend...
8. Wat is de titel van het boek waarin de hoofdpersoon grotendeels is gebaseerd op Jan-Hein Donner?
Dit bleek voor een aantal deelnemers een lastige, schande! Onlangs nog uitgeroepen tot Beste Nederlandstalige Boek Aller Tijden: De Ontdekking van de Hemel, het magnus opus van Harry Mulisch. Hoofdpersoon Onno Quist is overduidelijk gebaseerd op "onze" Donner, zoals Mulisch ook toegeeft in de recentste aflevering van het schaaktijdschrift "Matten".
9. Wat is bij onderstaand diagram het resultaat bij optimaal spel van beide kanten: wit wint, zwart wint, of remise?
De eerste strikvraag, zoals gebruikelijk in mijn kerstquizzen. Er is slechts 1 FOUT antwoord, namelijk remise (Tromp), want dat wordt het zeker niet. Wie dus zei "wit wint" of "zwart wint" kreeg het volle punt. Het ligt er namelijk aan wie aan zet is: als wit zet wint zwart, als zwart zet wint wit! Zie de site van Tim Krabbé (2e diagram) voor de zettenreeksen.
10. Welke topgrootmeester wist in een WK-partij het eindspel Koning+Dame tegen Koning+Toren niet in winst om te zetten?
Triest onderwerp van dit schakersweetje is Peter Svidler, waarbij aangetekend dat de reden niet eens gebrek aan tijd was, aangezien hij er iedere zet 30 seconden bij kreeg!
11. Welke van de twee witte lopers is niet afkomstig van f1, dus gepromoveerd?
Verrassend genoeg wist bijna iedereen (niet Jaco want deze was niet te Googelen) deze te retro-en. Wit staat schaak. Zwarts laatste zet kan niet g4-g3 zijn geweest, want dan zou de koning al voor die zet schaak gestaan hebben. Een loperzet kan ook niet, immers waar zou deze vandaan hebben moeten komen. De enige mogelijkheid waarbij wit niet al schaak stond is dan f4xg3 en passant, er stond dus een witte pion op g4. En passant betekent dat wits laatste zet g2-g4 was, ergo BEIDE lopers zijn gepromoveerd.
12. Geef een sluitend bewijs dat het paard op g1 zich daar NIET al de hele partij bevindt. Gegeven: er staan geen gepromoveerde stukken op bord.
Ook hier weer een hoog oplosgehalte. Ik citeer een heldere analyse van Paul Tromp: Pion a3 kan daar alleen komen door op dat veld iets geslagen te hebben. Zwart mist alleen een witveldige loper en zijn b-pion. De witveldige loper mag niet op a3 komen, dus was het de b-pion. Die pion moet zelf éérst een wit stuk geslagen hebben. Wit mist alleen de zwartveldige loper en een toren. De loper kan nooit van c1 gekomen zijn voor b2xa3, dus het was een toren. De toren van a1 kan het ook niet geweest zijn voor b2xa3, dus was het die van h1. Om van h1 naar a3 te komen moet het paard uit de weg. Q.E.D.
13. Wit heeft zojuist mat gegeven, zonder daarbij iets te slaan. Wat waren wits laatste twee zetten en zwarts laatste zet in de lange notatie?
Het "zonder daarbij iets te slaan" stond er eerst niet bij zodat Paul Tromp geluk had, de opgave is dan heel wat eenvoudiger. Zoals Sherlock Holmes zou zeggen: elimineer het onmogelijke, dan is wat overblijft, hoe onwaarschijnlijk ook, de waarheid. De enige mogelijkheid is dat wit een zet eerder tot paard is gepromoveerd en zodoende aftrekschaak geeft middels de toren. En dit betekent weer dat het bord omgedraaid staat, m.a.w. de "onderste rij" is niet de 1e maar de 8e rij! Sommigen gaven de juiste oplossing maar in de verwarring toch in de foute notatie, dus Td2-f2 mat terwijl dit dus Te7-c7 mat moet zijn. Een half punt aftrek hiervoor. De juiste oplossing is dus: 1.d7xe8P++ Kc7-c8 2.Te7-c7 mat! Knap gedaan van Arrian, Paul B, Wim, en Robin. Joost Ros verloor hier de quiz wegens de foutieve notatie.
14. Wit speelt en wint!
Verreweg de moeilijkste opgave, die dan ook door niemand(!) volledig juist werd beantwoord. Paul Tromp wil tot toren promoveren en denkt met +6 punten het punt binnen te hebben, maar 1...Tg8 wint een paard en dan wil ik het nog wel eens zien. Voor de rest vond iedereen (ik reken onze Googelaar niet meer mee) de juiste sleutelzet (half punt) 1.Pg3! Een dame halen faalt immers op een dolle toren. Iedereen gaf zo'n beetje dezelfde variant: 1...Txg3 2.f8D en nu kan wit als zwart schaakjes gaat geven naar a4 lopen, op Ta3+ volgt dan Dxa3! en het pat is opgeheven. De hoofdvariant van deze studie gaat echter verder met 1...Kg7!, een zet die alleen door Joost en Wim geanalyseerd werd. Joost geeft alleen 2.Ph5+, Wim voegt daar de leuke variant 2...Kf8 3.Pf4 Tg8 4.Kf6 aan toe. Beiden misten echter (na 1.Pg3 Kg7 2.Ph5+) Kh7! zodat het na 3.f8D weer eeuwig schaak is, de toren staat in deze variant nog op de 2e rij! Ik geef toe dat remise houden voor zwart lastig is na (het door niemand genoemde) 3.f8T omdat wit hier beide paarden houdt. De studie-oplossing is echter naast overtuigender ook veel mooier: 3.Pg6! Tf2 (3...Kxg6 4.f8D)
4.Pf4! Kf8 (4.Txf4 Ph5+) 5.Pgh5 Te2+ (laatste pattruc) 6.Kf6 Tf2 7.Kg6 1-0. Briljant!
15. Hoeveel paarden kun je op een schaakbord kwijt zodat geen enkel paard een ander aanvalt of dekt?
Na de moeilijkste was dit de makkelijkste vraag van de quiz. Alleen voor te moeilijk denkenden is dit een lastige. Paul Batenburg trapte erin en ging 8 paarden op de 1e, 4e en 7e rij zetten. Wim kwam tot het mysterieuze aantal van 30, da's 2 te weinig want 32 is het enige en simpele juiste antwoord: gewoon alle paarden op een wit veld, of allemaal op een zwart veld, immers paarden springen nooit naar velden van dezelfde kleur!